İhram Yasakları ve Cezaları
İhram, haram kelimesine akraba bir kelimedir. Kökünde bir yasaklama, mahrum etme vardır. Belki ihram için Türkçe olarak “yasaklama” diyebiliriz. İhramlıyken men edilen davranışların yapılması da ihram cezalarına sebebiyet verir. Hac ve umre ibadetlerinin temel şartlarından biri olan ihram, sadece özel bir kıyafet giymekten ibaret değildir. İhram, aynı zamanda kişinin dünyevi alışkanlıklardan uzaklaşarak tam anlamıyla ibadete yönelmesini sağlayan kudsi bir hazırlıktır. İhram yasakları, ibadetin geçerliliği açısından son derece önemlidir ve ihlali durumunda belirli cezalar (fidye) gerektirir.
İhramda Yasak Olan Şeyler
İhram, kişiyi belirli davranışlardan uzak durmaya davet eder. Hem erkekler hem kadınlar için geçerli olan yasaklar, ibadetin manevi değerini korumayı amaçlar. İşte ihramda kaçınılması gereken başlıca yasaklar kadınlar ve erkekler için ayrıdır.
Erkeklerin İhram Yasakları
- Dikişli elbise giymek (pantolon, gömlek, ceket vb.)
- Baş örtmek (şapka, takke, sarık vb.)
- Ayakların üst kısmını, ön ve arkasını tamamen kapatan ayakkabı giymek
- Vücuda ait herhangi bir nesneyi yolmak veya kesmek (tıraş olmak, saç veya tırnak kesmek)
- Kokulu bakım temizlik ürünü veya herhangi bir sürme kullanmak (sabun, yağ, kolonya – parfüm vb.)
- Ava çıkmak veya hayvan öldürmek
- Şehvetli davranışlar, söylemlerde bulunmak
Kadınlar İçin İhram Yasakları
Kadınlar ihrama girerken normal elbiselerini (günlük) giyebilirler; ancak süslenme, koku sürme veya yüzlerini tamamen örtme gibi davranışlardan kaçınmaları gerekir.
Dikkat: Kadınların ihramlıyken yüzlerini bir gündüz süresi veya bir gece süresi boyunca örtmeleri dem; bir gündüzden az veya bir geceden az sürede örtmüş olurlar ise sadaka-i fıtır ödemeleri gerekir.
- Eldiven ve peçe takmak
- Yüzü tamamen örtmek
- Güzel koku veya makyaj yapmak
- Saç veya tırnak kesmek
- Ava çıkmak veya hayvan öldürmek
- Şehvetli davranışlar, söylemlerde bulunmak
Umrede İhram Yasakları ve Cezaları
Umre ihramı sırasında yapılan yasak fiiller, çoğu zaman kurban veya sadaka ile telafi edilir. Yasakların bilerek veya bilmeden ihlal edilmesi durumunda şu cezalar uygulanabilir:
a) Koku sürmek
İhramlı kişi vücuduna, yatacağı yere veya ihram örtüsüne kokulu birşey sürmesi cezayı gerektirir. Bu şeyler ister temizlik, ister bakım amaçlı olsun cezaya tabiidir.
1. Koku Sürülen Bölgenin Büyüklüğü
Eğer ihramlı bir kişi, vücudundaki bir organın tamamına koku sürerse veya birden fazla bölgeye sürülen kokuların toplamı bir organ büyüklüğüne denk gelirse, bu durumda bir dem (kurban kesimi) gerekir. Koku sürülen kısım bu miktardan daha azsa, sadaka-i fıtır verilmesi yeterlidir. Bu hükümde baş, sakal ve bıyık gibi bölgeler ayrı ayrı birer organ olarak değerlendirilir.
2. Aynı Anda veya Farklı Yerlerde Koku Sürmek
Bir kişi, vücudunun tamamına veya birkaç organına aynı anda ve aynı mekânda koku sürerse, bunun için yalnızca bir dem gerekir. Ancak kokuyu farklı zamanlarda veya farklı yerlerde ayrı ayrı organlara sürerse, her bir organ için ayrı bir dem vacip olur.
3. Kokulu Sürme Kullanımı
Gözlere kokulu sürme çekmek de ceza gerektirir. Eğer üç defa kokulu sürme çekilirse bir dem, bir veya iki defa çekilirse sadaka-i fıtır verilmesi gerekir.
4. Koku Etkisinin Süresi
Kokunun etkisinin uzun sürmesi şart değildir. Yani koku bir gün ya da bir gece boyunca kalmasa bile, sürülme anında yasak fiil gerçekleşmiş sayılır ve ceza hükmü geçerlidir.
5. Elbiseye veya Örtüye Koku Sürmek
Erkeklerin ihram örtülerine, kadınların da elbiselerine eni boyu birer karıştan fazla bir alana koku sürmeleri durumunda dem gerekir. Bu miktardan daha az koku sürülürse sadaka-i fıtır verilmesi yeterlidir.
6. Saç Boyamak ve Kına Yakmak
İhramlı iken saç boyamak veya kına yakmak, kokulu bir madde kullanıldığı için dem gerektirir. Ancak Şafiî mezhebine göre kına koku türünden sayılmaz; bu nedenle kına yakan kişiye ceza gerekmez.
7. Mezheplere Göre Sabun Kullanımı
Şafiî ve Hanbelî mezheplerine göre, kokulu dahi olsa sabun kullanmak caizdir. Bu nedenle ihramlı bir kişi temizlik amacıyla sabun kullanabilir.
İhramlı kimse banyo yaparken ve çamaşır yıkarken sabun veya deterjan kullanabilir mi?
Kokulanma amacı olmaksızın kokulu sabun veya temizlik ürünü kullanılması cezayı gerektirmez. Bakınız: Diyanet
8. Tedavi Amaçlı Uygulamalar
İhramlıyken tedavi niyetiyle kokusuz krem veya merhem sürmek, güzel koku koklamak, koku satılan dükkâna girmek veya bir başkasına koku sürmek ceza gerektirmez. Burada amaç ibadeti bozmak değil, zaruret veya ihtiyaç doğrultusunda hareket etmektir.
Umrede neden kokusuz sabun kullanılır?
Umrede neden kokusuz sabun kullanılır veya umrede neden koku yasak? Bunun birçok hikmeti ve manası bulunabilir. Bunların her birini bilemeyiz. Allah Resulü böyle emretmiştir.
b) Tırnak, saç veya birşey almak
İhram halindeyken vücuttan kıl veya tüy gidermek, yasak fiillerden biridir. Bu durum; saç, sakal, bıyık, koltuk altı, kasık tüyleri ve vücudun herhangi bir yerindeki tüyleri kapsar. İhlalin büyüklüğüne göre farklı cezalar uygulanır.
1. Saç veya Sakal Tıraşı
İhramlı bir kimsenin başını veya sakalını tamamen, ya da en az dörtte birini tıraş etmesi veya kısaltması durumunda bir dem (kurban kesmek) gerekir. Bu miktardan daha az bir kısmın tıraş edilmesi halinde ise sadaka-i fıtır verilmesi yeterlidir.
2. Aynı Anda Birden Fazla Bölgeyi Tıraş Etmek
Baş, sakal, koltuk altı veya vücuttaki tüylerin aynı mekânda ve aynı zamanda tıraş edilmesi durumunda tümü için bir dem yeterlidir.
Ancak bu tıraş işlemleri farklı yerlerde veya farklı zamanlarda yapılmışsa, her bölge için ayrı bir dem gerekir.
İmam Muhammed’in görüşüne göre ise, bu cezalar ihlal anında ödenmemiş olsa bile, sonradan bir dem ödemek tümünü kapsar.
3. Ense ve Bıyık Tıraşı
İhramlı bir kimsenin ensesini tamamen tıraş etmesi durumunda bir dem gerekir.
Eğer ensenin yalnızca bir kısmı veya bıyığın tamamı ya da bir kısmı tıraş edilirse, sadaka-i fıtır verilmesi yeterlidir.
4. Koltuk Altı ve Vücut Tüyleri
Koltuk altlarının her ikisini veya birini tamamen tıraş etmek bir dem gerektirir.
Ancak yalnızca bir kısmını veya göğüs, kol ya da bacaklardaki tüyleri almak durumunda sadaka-i fıtır gerekir.
5. İhramlı Kişinin Başkasını Tıraş Etmesi
İhramlı bir kimsenin, ihramsız bir kişiyi tıraş etmesi bazı mezheplere göre ceza gerektirir.
Hanefî mezhebine göre bu durumda sadaka-i fıtır gerekir.
Şafiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise ceza gerekmez.
Malikî mezhebine göre, ihramlı bir kişinin ihramsız birini tıraş etmesi dem gerektirir.
6. Saç veya Sakaldan Tel Dökülmesi
İhramlı kişi kaşınırken saçından veya sakalından üç tel düşerse, bunun karşılığı yarım sadaka-i fıtır olarak verilir.
Ancak hastalık veya doğal nedenlerle dökülen saçlar için herhangi bir ceza gerekmez.
- Hayvan öldürmek: Benzer bir hayvan kurban edilir.
- Cinsel ilişki: Umre bozulur ve yeniden yapılması gerekir.
Hac Yasakları
Hac ibadeti sırasında ihramlıyken yapılması yasak olan davranışlar, umredeki yasaklarla büyük oranda benzerdir.
Ancak Arafat vakfesi ve Müzdelife gibi kutsal duraklarda bu yasaklara uymak çok daha önemlidir.
- İhramlıyken saç veya tırnak kesmek
- Parfüm veya sabun gibi kokulu ürünler kullanmak
- Bitki veya hayvan öldürmek
- Cinsel ilişki veya ön sevişme
- Kavga etmek, kötü söz söylemek
Hac yasaklarını bilerek çiğneyen kimseler, genellikle “dem” adı verilen fidye (kurban) ödemekle yükümlüdür.
Bu kurban Mekke civarında kesilerek fakirlere dağıtılır.
Kadınların İhram Yasakları
Kadınların ihram yasakları erkeklerden farklı olarak giyim biçimiyle ilgilidir. Kadınlar, normal elbiselerini giyebilir
ancak yüzlerini örtemez ve eldiven takamazlar. Ayrıca süslenme, koku sürme ve makyaj yapma gibi davranışlar da yasaktır.
Kadınların özel durumlarında (örneğin regl hâlinde) tavaf gibi bazı ibadetleri ertelemeleri gerekir.
Bu durum bir yasak değil, ibadetin geçerliliği açısından dikkat edilmesi gereken bir husustur.
İhram Yasaklarının Hikmeti
İhram yasakları, insanın dünyevi bağlardan sıyrılarak tamamen Allah’a yönelmesini sağlar.
Bu yasaklar sayesinde mümin, sabır, nefis terbiyesi ve teslimiyet duygularını güçlendirir.
Hac ve umre ibadetinin özünde yer alan bu manevi disiplin, ihramın en derin anlamını oluşturur.
Sonuç
Hac veya umreye niyet eden her Müslüman, ihramın yalnızca bir kıyafet olmadığını bilmelidir.
İhram yasaklarına uymak, ibadetin kabulü açısından büyük önem taşır.
Bu yasaklara dikkat eden kişi hem ibadetini eksiksiz yerine getirir hem de manevi arınmanın huzuruna ulaşır.
🔗 Umreye ne zaman gidilir, hangi ayda gidilmelidir?
🔗 İhram nedir ve nasıl giyilir?
🔗 Hac Fiyatları
